Is er volgens jou voldoende aandacht voor ouderen met een migratieachtergrond?
‘’Tot een paar jaar terug waren deze ouderen niet echt in beeld. Nu is er gelukkig meer aandacht voor; het is nu landelijk een aandachtspunt binnen de zorgwereld. Eerder werd er ook vaak over de ouderen gesproken. Nu spreken we meer mét de ouderen. De samenwerking tussen de driehoek van onderwijs, professionals en de doelgroep zelf, de ouderen, is nu veel meer aanwezig.’’
Waarom is het zo belangrijk om aandacht te hebben voor deze ouderen?
‘’Deze ouderen zijn niet bewust bezig met gezond of vitaal ouder worden. Dat hebben ze nooit geleerd en kennen ze niet. Deze mensen zijn naar Nederland gekomen en hebben hier altijd hard gewerkt. Maar nu ze ouder worden, en door gezondheidsklachten, is hun wereld klein geworden. Vergeleken met Nederlandse ouderen zonder migratieachtergrond is er veel minder kennis over gezondheidszorg. Daarnaast zijn er gezondheidsverschillen tussen die twee groepen: ouderen met een migratieachtergrond scoren in het algemeen lager op gezonde leefstijl.
Ouderen met een migratieachtergrond hebben veel informatie nodig over hoe je gezond oud wordt. Daarbij moet goed onderbouwd worden hoe je dat precies doet en wat het belang ervan is. Het is belangrijk om de ouderen zelf de regie terug te laten pakken. Door alleen over iets te praten, landt de informatie nog niet. Je moet deze ouderen meenemen in het proces van gezond ouder worden. Net zo lang tot zij het belang ervan echt beseffen en ervaren. Dan willen ze het ook graag doorvertellen aan anderen.’’
Op welke manier zie je dit terug in de praktijk bij IMEAN Care?
‘’Voorheen hoorde ik vaak: ‘ik ben oud en ik kan niets meer’. Nu denken de ouderen: ‘ik ben oud maar blijkbaar kan ik nog wel iets leren, zoals omgaan met technologie’. Zorgtechnologie, zoals Anne4Care, is helemaal nieuw voor hen. Maar hier hebben ze kennis mee gemaakt en ontdekt dat ze hiermee kunnen werken. Goed voorlichten is dus heel belangrijk. Bij IMEAN doen we alles samen met de cliënten. Ik zeg altijd: ‘iedereen bij IMEAN heeft eigenaarschap’. Praten met cliënten staat daarbij voorop.’’
Je bent betrokken bij verschillende projecten van In2Werelden. Wat is het belang van In2Werelden volgens jou?
‘’Er is zeker behoefte aan het platform, om elkaar als professionals te versterken. Door het delen van kennis over de verschillende projecten zorgen we er ook voor dat kennis niet verloren gaat. Wij werken nu op het gebied van de eerste generatie migrantenouderen. Maar wat we doen is ook voor andere doelgroepen belangrijk, bijvoorbeeld voor jongeren. Hoe moet je als professionals bijvoorbeeld omgaan met cultuurverschillen. Dat is de kracht van samenwerken: we hoeven het wiel niet steeds opnieuw uit te vinden. Dat is waardevol en ook verfrissend. Soms zit je zo in je eigen cocon en zie je bepaalde dingen niet meer goed. Door te leren van anderen kun je zaken weer heel anders aanpakken, ook bij verschillende doelgroepen.’’
Sinds kort ben je begonnen aan een nieuw project, de IMEAN Academy. Waarmee ga je in dit project aan de slag?
‘’We zijn samen met Virtask en Gails Company bezig om workshops op te zetten over cultuursensitieve zorg. We willen dat breder aanbieden dan alleen rondom zorg voor ouderen. Ook binnen de GGZ of LVB is het belangrijk om kennis te hebben over iemands achtergrond. Want ook daar zitten mensen met andere culturen. Het project zal resulteren in een gecertificeerd opleidingsprogramma voor zorgmedewerkers die werken met migrantenouderen. En ook voor mensen die werkzaam zijn in sectoren waarbij zorgtechnologie wordt ontwikkeld voor migrantenouderen. Het plan is om IMEAN Academy eind 2022 in de praktijk te gaan brengen.’’
Waarom is het zo belangrijk om kennis te hebben over cultuursensitieve zorg?
‘’Je studeert als zorgverlener af en gaat solliciteren. Pas in de praktijk ervaar je hoe het echt werkt. En soms loop je dan ergens tegenaan. Je moet je als hulpverlener kunnen aanpassen aan de cliënt. En als je iemands achtergrond niet kent, weet je soms ook niet waar problemen vandaan komen of hoe je het kunt oplossen. Doorvragen is dus heel balenrijk. Ik heb in de praktijk vaak gemerkt dat er nog veel kennis ontbreekt over cultuursensitieve zorg. Het is dus handig om hierover scholing te hebben, over de zaken waar veel professionals tegenaanlopen.''
Je werkt onder andere aan een woonzorg initiatief voor migrantenouderen in Hengelo, waarin cultuursensitief of persoonsgericht wordt gewerkt. Waarom is het zo belangrijk om, bijvoorbeeld binnen een woonvorm, deze zorg te bieden?
‘’Wat is precies persoonsgerichte zorg, of belevingsgerichte zorg? En hoe gaan mensen dit merken? Ik vraag mensen als voorbeeld vaak: ‘hoe zou jij het ervaren als je opeens in een omgeving komt te wonen waar je bijvoorbeeld enkel Turks eten krijgt en Turkse muziek hoort?’ Terwijl je tachtig jaar lang in een Nederlandse omgeving hebt gewoond. Dan zou je dit aan moeten passen aan iemand behoeftes en wensen. Ik wil mensen zeker niet afzonderen door aparte woonvormen aan te moedigen. Maar iedereen wil zich in een woonomgeving veilig en prettig voelen. Dat moet ook voelbaar zijn. Voor mensen met dementie zijn geur en klanken bijvoorbeeld heel belangrijk. Als een oudere met een migratieachtergrond in een volledig Nederlandse omgeving terecht komt, dan verpietert hij of zij.
Integreren doe je op jonge leeftijd, niet op je oude dag. En zeker niet als je lijdt aan dementie. Ik vind dat we de politieke benamingen weg moeten laten voor ouderen. Het is gewoon belangrijk dat een oudere zich prettig voelt in zijn of haar thuisomgeving. Mensen moeten waardig oud worden en kunnen genieten van de kleine dingen. Waar je ook vandaan komt, je moet ergens wonen waar je je thuis voelt. ‘Met alle geuren en kleuren’, zeg ik altijd.’’
Jouw ouders komen uit Turkije. Op welke manier draagt jouw persoonlijke kennis bij aan je werk?
‘’Ik heb hier zeker baat bij. Ik ben in Nederland opgegroeid en ben getrouwd met een Nederlandse man. In mijn werk kan ik voorbeelden geven van beide culturen. Vanuit die twee werelden kan ik dingen herkennen en verbanden leggen. Bij de Westerse opvoeding wordt meer uitgegaan van het individu. Binnen de Turkse, maar ook bijvoorbeeld de Aziatische cultuur, staat het collectief veel meer centraal. Persoonlijke kennis hierover komt zeker goed van pas bij mijn werk.’’
Wat zijn je doelen voor te toekomst?
‘’IMEAN is sinds 2018 gegroeid van een klein bedrijfje naar een volwaardige projectpartner. Ik ben er trots op waar ik nu sta. En ik ben nog dagelijks aan het leren. Ik hoop in de toekomst met nog meer verschillende organisaties samen te werken. Ik ben voorstander van samenwerken en verbinden. Als we de krachten bundelen, kunnen we nog veel mooie dingen laten ontstaan voor deze ouderen, en voor jongeren met een migratieachtergrond.’’
Kijk hier voor meer informatie over het project 'Woonzorginitiatief voor migrantenouderen in Hengelo'. En kijk hier voor meer informatie over 'Digitale ondersteuning in eigen taal in het dagelijks leven van migrantenouderen'.
Lees hier meer over onze projectpartner IMEAN Care.
Foto: Erik Brinkhorst
