Wat was de aanleiding om de netwerken op te zetten?
Ronald: ‘’De gemeente Zwolle heeft samen met Hogeschool Windesheim een lerend netwerk vorm gegeven in navolging van het door 26 organisaties ondertekende manifest voor cultuur-sensitieve ouderenzorg. Hiermee komen twee netwerken samen in de regio, namelijk dat van bestuurders en het al langer bestaande netwerk van professionals. Dit alles om het proces richting cultuur-sensitieve ouderenzorg in Zwolle in beweging te zetten. Het netwerk van bestuurders moet ervoor zorgen dat er ruimte, tijd en energie vrijkomt om projecten uit te voeren. Dat gaat met wisselend succes natuurlijk. De professionals willen heel graag, die komen problemen in de praktijk tegen en willen daar iets mee doen.’’
Diana: ‘’Ik geloof in een aanpak vanuit procesverandering, zeker bij het onderwerp cultuur-sensitiviteit in de zorg. Een projectmatige aanpak doet dat naar mijn mening tekort. Daarom wilden we een netwerk opzetten. Dat is de smeerolie, de verbindende factor binnen die procesverandering waarin men elkaar ontmoet, versterkt, ervaringen deelt en van elkaar kan leren. Dat lerende effect is wat ik terugzie bij In2Werelden; laat maar aan elkaar zien wat je doet en waar je tegenaan loopt. Je ziet vaak dat mensen het wiel opnieuw gaan uitvinden, maar door kennis te delen en van elkaar te leren kun je dat anders doen.’’
Welke rol hebben jullie binnen het netwerk?
Diana: ‘’Ik ben sinds november 2019 betrokken, met als opdracht om het netwerk voor bestuurders te faciliteren vanuit de gemeente Zwolle en daarbij de verbinding te blijven zoeken en versterken met het netwerk voor professionals. De bestuurders zijn in staat om beleid en visie aan te passen aan dat wat echt nodig is. De professionals staan dichter bij de cliënten en kunnen daardoor het beste vertellen wat nodig is. Persoonlijk vind ik die verbinding tussen de beide netwerken heel belangrijk. Daarmee kun je daadwerkelijk veranderingen aanbrengen in cultuur-sensitieve zorg.’’
Ronald: ‘’Het netwerk van professionals is ontstaan vanuit ProMemo, het kenniscentrum dementie bij Windesheim. Ook ik vind de verbinding tussen de professionals en bestuurders echt essentieel. Het belangrijke is een programmatische aanpak daarin. Ik heb een meer faciliterende rol als het gaat om de verbinding tussen de organisaties, professionals en de mensen die wij opleiden als professionals. Daarmee zijn we ook bezig om te focussen op cultuur-sensitieve zorg binnen persoonsgerichte zorg.’’
Hoe staat het momenteel met de netwerken?
Diana: ‘’In september hebben we een online bijeenkomst gehad voor het netwerk van de professionals. Dat was een enorm succes. Het heeft veel verbindingen en kennisoverdracht opgeleverd. We zijn heel blij met de belangstelling voor het netwerk en het feit dat de professionals terugkeren bij de bijeenkomsten. Dat ze tijd investeren om te verbinden en van elkaar te leren.
Vandaag, op 25 november, staat er weer een bijeenkomst op de agenda voor het netwerk van bestuurders. Daar sluiten ook nieuwe netwerkleden aan en wordt het manifest door nog weer negen organisaties ondertekend. En we gaan kijken waar we nu precies staan en waar we naartoe werken. Ik merk dat de bestuurders de verbinding echt opzoeken, dat vind ik heel positief.’’
Waarom is cultuur-sensitieve zorg zo belangrijk?
Diana: ‘’Het is een expliciete vorm van persoonsgerichte zorg. Maar daarbij mis je nog de culturele factor. En als je geen begrip hebt voor de afkomst of het verleden van iemand, dan loop je elkaar mis. Ik heb een mooi voorbeeld daarbij: er was een mevrouw van Surinaamse afkomst met dementie in een verzorgingshuis, en zij wilde niet ontbijten. Een verpleegkundige met een Surinaamse achtergrond vroeg toen of mevrouws tanden wel gepoetst werden voor het ontbijt. Dat bleek niet het geval. Terwijl in tropische landen, waar hygiëne van belang is, veel mensen echt niet gaan ontbijten zonder eerst hun tanden te poetsen. Dat was de reden dat deze mevrouw niet wilde ontbijten. Zijzelf kon dat niet uitleggen. Maar dit kleine voorbeeld kan grote gevolgen hebben. Daarmee zeg ik niet dat je alles moet weten van elke cultuur, maar je moet wel beseffen dat het niet altijd zo is zoals het in jouw eigen referentiekader is.’’
Wat hopen jullie het komende jaar te bereiken?
Diana: ‘’Persoonlijk hoop ik dat organisaties daadwerkelijk stappen aan elkaar kunnen laten zien en elkaar kunnen versterken. Het zou zo mooi zijn als je elkaar informatie en kennis door kunt geven over een patiënt of cliënt. Ik hoop dat er verbinding en openheid is tussen de verschillende organisaties en dat er bereidheid is om te leren. Daar is onderwijs een hele belangrijke schakel in, net als de migrantenpopulatie zelf. Wij vragen de migranten vaak om mee te spreken, maar we waarderen dat niet altijd. Ik hoop dat zij binnen een gemeente een gewaardeerde status krijgen omdat zij veel kennis brengen. Dat is mijn persoonlijke droom.’’
Ronald is het daar helemaal mee eens. Hij vervolgt: ‘’Dat is een nobel streven. Ik hou van leuk praten maar ook vooral van wat doen. Ik hoop dat we die stap nog meer kunnen maken en de focus niet verliezen. We leiden studenten op en dan hebben we het wel over persoonsgerichte zorg. Maar het risico is dat we aan de aanbodkant oplossingen gaan bedenken en organiseren in plaats van dat we dit gezamenlijk met en vanuit de cliënt doen. Uiteindelijk gaat het om de productieve interactie tussen de cliënt en de professional. Samen moet je komen tot gewenste, of betere, zorg. Het betrekken van de migrantenouderen en de mantelzorgers zelf is daarom van groot belang.’’
Wat is het uiteindelijke doel van het netwerk?
Ronald: ‘Er is geen einddatum voor het netwerk; de reis is nog niet af. Diana is het hiermee eens. Ze vertelt: ‘’Het doel is dat het netwerk uiteindelijk overbodig is. Concreet betekent dat dat cultuur-sensitiviteit door iedere organisatie is geborgd in visie en beleid. Zodat alles wat je doet, ook met die bril bekeken wordt. En dan heb je het netwerk niet meer nodig. Wanneer dat is, weet ik niet. Hopelijk maak ik dat nog mee.’’
Kijk hier voor meer informatie over het netwerk.
